يادداشت منتشر نشده از استاد شهيد مرتضي مطهري
موجي كه از حرا آغاز شد
متن زير نوشته استاد شهيد آيت‌الله مرتضي مطهري است كه از ميان يادداشت‌هاي ايشان به مناسبت مبعث رسول مكرّم اسلام انتخاب شده و براي اولين‌بار منتشر مي‌شود. از «شوراي نظارت بر نشر آثار استاد شهيد مطهري» كه اين نوشته را دراختيار روزنامه اعتماد قرار دادند صميمانه تشكر مي‌كنيم. لازم به ذكر است كه عنوان مطلب توسط اين شورا انتخاب شده است.علي مطهري
دانشمندان به ثبوت رسانيده‌اند كه هر موجودي از موجودات اين جهان در ساير موجودات تاثيري دارد و به آنها اثري مي‌دهد و اثري مي‌گيرد. كوچك‌ترين جزو و ذره‌اي كه در اين عالم هست، در بزرگ‌ترين ستاره‌ها و كهكشان‌ها بي‌اثر نيست. هر موجودي در هر نقطه‌اي از فضا هست موجي متناسب با خود پخش مي‌كند و اين موج در همه فضا پخش مي‌شود و به همه ذرات و اجزاي عالم مي‌رسد. هر حركتي كه هر موجودي مي‌كند به منزله اين است كه در درياي پهناور ماده و اثير موجي ايجاد كند و اين موج در ابتدا كوچك‌تر ولي قوي‌تر است و به تدريج وسيع‌تر و ضعيف‌تر مي‌شود ولي هيچ‌وقت نابود نمي‌شود، يعني اثرش از بين نمي‌رود. علماي اجتماع اين اصل را در اجتماع نيز سرايت داده‌اند؛ يعني علاوه بر نوع تاثير عمومي كه همه افراد در يكديگر دارند، از لحاظ زندگي اجتماعي نيز هر فردي در افراد ديگر موثر است. فضاي اجتماع و جو زندگي مدني نيز به نوبه خود دريايي است و هر فردي هر حركتي در اين درياي پهناور مي‌كند، عكس‌العملي در ديگران ايجاد مي‌كند و به عبارت ديگر هر فردي (بزرگ يا كوچك) كه در اين جهان مي‌آيد و زندگي مي‌كند و هدفي‌را تعقيب مي‌كند، به منزله سنگي است كه در اين دريا مي‌افتد و موجي ايجاد مي‌كند. منتهاي امر، موج‌هايي كه ايجاد مي‌شود از لحاظ قوت و شدت و اهميت مختلف است. يك موج است كه به قدري ضعيف است كه در برخورد با ساير موج‌ها شكسته و خرد و نابود مي‌شود و يك موج است كه به قدري قوي است كه موج‌هاي ديگري هماهنگ خود ايجاد مي‌كند. بعثت خاتم‌الانبيا يكي از موج‌هاي عظيم دنياست. اين مجالس و محافل، اين اذان‌ها در مأذنه‌ها و در راديوها و اين قرائت قرآن‌ها و اين مدارس و كتب علمي، اين نظام اجتماعي، اين قيام‌ها و ركوع و سجودها، اين تكبيرها و تسبيح‌ها و تنزيه‌ها، اين جنبش دل‌ها در نيمه‌هاي شب به ياد خدا، اين ريزش اشك‌ها از خوف خدا، اين موسسات خيريه اجتماعيه، اين دولت‌ها و كشورها، اين پرچم‌ها و رايت‌ها، اين استقلال‌ها و دفاع از حقوق‌ها و قيام‌ها، همه اينها اثر يك جنبش و يك قيام و يك موج است كه از كوه حرا آغاز شد. در آن ساعاتي كه رسول اكرم (ص) با شدت هر چه بيشتر توفان و انقلاب و موجي در روحش پيدا شده بود، اين توفان از قلب مقدس و روح شريف او شروع شد و امر خدا بر او ظاهر شد و به او گفت: اقرأ باسم ربّك الّذي خلق. خلق الانسان من علق... (1) (اي پيامبر! بخوان به نام پروردگارت كه آفريد. انسان را از خون بسته آفريد...) از كوه حرا به زير آمد درحالي كه منظره دنيا در نظرش عوض شده بود. در دنياي جديدي وارد شده بود. حالت اضطراب و لرزشي پيدا كرده بود. به همسر مهربانش مي‌گويد: «دثّريني، دثّريني» (مرا بپوشان، مرا بپوشان). در زير گليمي مي‌خوابد. براي دومين مرتبه فرشته الهى بر او ظاهر مي‌شود و امر خدا را بر او مي‌خواند: يا أيّها المدّثّر. قم فأنذر. و ربّك فكبّر... (2) (اي جامه بر سر كشيده! برخيز و بيم ده و پروردگارت را بزرگ دار...) او را امر به قيام مي‌كند، امر مي‌كند كه خدا را به بزرگي در ميان مردم بخواند و بزرگي حق را بر دل‌ها روشن كند. همان قيام بود كه منجر به قيام‌ها شد. همان تكبيرِ آن روز بود كه قرن‌ها گذشته و همواره موذن‌ها در بالاي مأذنه‌ها فرياد مى‌كشند: الله‌اكبر، الله اكبر.
خواند مزّمّل نبي را زين سبب
كه برون آي از گليم اي بوالهرب
سر مپيچ اندر گليم و رو مپوش
كه جهان جسمي است سرگردان، تو هوش
خيز و كشتي ران در اين بحر صفا
كه تو نوح ثانئي اي مصطفي
خيز و دردم تو به صور سهمناك
تا هزاران مرده سر آرد ز خاك
چون تو اسرافيل وقتي راست خيز
رستخيزي ساز قبل از رستخيز
هركه او چل گام كوري را كشد
گشت آمرزيده وي يابد رشد
پس بكش تو زين جهان بي‌قرار
جوق كوران را قطار اندر قطار (3)
به هر حال پس هر فردي در اين جهان موجي و اثري ايجاد مي‌كند و اين موج و اثر به ساير موجودات مي‌رسد و از اثر و موج هر موجودي هم متاثر مي‌شود و بالخصوص اين قاعده در محيط اجتماع و فضاي اجتماع صادق است.
1- علق / 1 و 2.
2- مدّثّر / 1-3 .
3- مثنوي، دفتر چهارم.