وفاق در آيينه استيضاح وزرا
زهرا نژادبهرام
وقتي رييس‌جمهور پزشكيان در انتخابات پيش از موعد رياست جمهوري با بيان «ايده وفاق» پيروز شد، بسياري از ناظران ضمن آنكه اين مهم را ضروري مي‌دانستند، اما باور به تحقق آن نداشتند. رييس‌جمهور با طرح اين ايده انتخابات رياست‌جمهوري چهاردهم را پيروز شد و تلاش گسترده‌اي براي تحقق آن به كار برد و حتي وفاق منجر به واگذاري بسياري از پست‌هاي كليدي در كشور به رقباي پيشين شد. اما در كمال ناباوري به‌رغم همه اين تلاش‌ها شاهد بروز و ظهور جدي در «عدم وفاق» از سوي ديگر هستيم.
كليد استيضاح وزير نفت و اقتصاد اتفاقي كم نظير در گذشت نزديك به چهار ماه از راي اعتماد آنها و آغاز به كار دولت چهاردهم شگفت‌آور است، اين مهم به اين معناست كه مجلس اجازه حتي شش ماه فعاليت را هم به اين وزرا نداده تا نتايج كار را ببينند يا حتي به سوال كردن هم اكتفا نكرد، بلكه به يك‌باره سراغ استيضاح رفت! همتي با 80 امضا و اتابك با 50 امضا در صف استيضاح هستند(1). اين يعني دو وزير كليدي اين كابينه كه در مواجهه با مشكلات جدي در اين زمستان سخت هستند با دشواري‌هايي از جنس ادامه كار نيز روبه‌رويند. نوع رويكرد نمايندگان نسبت به وزرا در شرايط دشوار اقتصادي و خارجي به ويژه پس از روي كار آمدن ترامپ قابل توجه است؛ آنان بدون تامل در شرايط كنوني با شكافتن «وفاق» تصويري ديگر از ايده رييس‌جمهور پزشكيان به نمايش گذاشته‌اند كه به نظر مي‌رسد حتي براي خود ايشان نيز تعجب‌برانگيز است. ذكر اين نكته ضروري است كه مشكلات عديده اقتصادي و سياسي كشور، يقينا به يك‌باره شكل نگرفته و آنچه امروز مشاهده مي‌شود، بي‌ترديد حاصل اتفاقات حداقل يك دهه گذشته است.
لذا تلاش براي وانمود‌سازي بروز مشكلات از سوي دولت قابل تامل است! همگان مي‌دانند كشور اكنون با جمعي از ناترازي از آب تا انرژي از تورم تا گراني دلار و... روبرو است و حاصل جمع آن امروز به روشني در پيش روي سياستگذاران و مردم قرار گرفته است! لذا به نظر مي‌رسد، اگر بنا به ادامه چالش‌هاي گذشته و تداوم ناترازي‌هاست يقينا جبهه‌گيري برخي نمايندگان مجلس از جمله 80 نفر امضا‌كننده استيضاح آقاي همتي، بيانگر آن است كه «در» بايد بر همين پاشنه بچرخد. اما به نظر نمي‌آيد اين روش بتواند مشكلات كشور را مرتفع كند، چراكه جمع ناترازي اكنون از سقف هم عبور كرده و بايد به سوي حل مساله جهش كرد نه اقدام! در اين شرايط ظاهرا علاوه بر مساله استيضاح برخي حساسيت‌ها از سوي مجلس براي همكاري بعضي با دولت يا عدم همكاري نيز قابل تامل است؛ به واقع وقتي در شرايطي قرار گرفته‌ايم كه مشكلات بيش از گذشته خودنمايي مي‌كنند و مردم در انتظار تلاش‌هاي مشترك مجلس و دولت و ... براي حل آنها هستند، چرا دغدغه برخي نمايندگان در خصوص اين موضوعات غيرضرور است! به عبارت ديگر اكنون كه بايد تلاش جمعي براي حل مشكلات كشور صورت پذيرد و نمايندگان تمام وقت روي آن تمركز پيدا كنند و با همكاري با دولت كه توانسته آراي بخشي از مردم را به سوي خود جلب كند (البته حدود 50 درصد) راهكارهاي متناسب را جست‌وجو كنند؛ الزامي است كه قدرت‌نمايي گروهي و جناحي حداقل در كوتاه‌مدت كنار گذاشته شود و نگاهي ديگر بر اين شرايط حكمفرما باشد! دولت كه تلاشش را براي ايجاد شرايط وفاق به كار گرفته و با پذيرش همه نقدهاي حاميان وضعيت را طوري مهيا كرده كه بتواند به دور از كشاكش جناحي كار ملت را به پيش ببرد، اما ظاهرا اين مهم هنوز در برخي نمايندگان با نوعي شكاف روبه‌رو است و آنان همچنان براي پيش بردن اهداف خاص خود، راهي ديگر مي‌روند! نكته جالب اينجاست كه استيضاح وزرا درست است كه حق مجلس است، اما با اين شتاب در دولت‌هاي ايران پس از انقلاب بي‌نظير بوده است؛ آن‌گونه كه حتي مخالفت رييس مجلس را نيز در برداشته است(2). لذا به نظر مي‌رسد رييس‌جمهور پزشكيان در برابر تحركاتي از جنس «ناوفاق» قرار گرفته كه ايده ايشان براي حل مسائل كشور را با سدهايي روبه‌رو كرده است . مواجهه وي با اين وضعيت دو رفتار احتمالي را در بر دارد:
1- تداوم اين ايده به‌رغم تلاش‌هاي دولت چهاردهم با همراهي روبه‌رو نشده، لذا تصميم و نگاهي ديگر را براي اداره كشور طلب مي‌كند. در صورت اتخاذ اين روش احتمالا مشكلات بيشتري پيش روي دولت قرار خواهد گرفت، اما اتكا به راي‌دهنده‌ها قادر خواهد بود دولت را در مسير حل مشكلات كشور با استحكام بيشتري همراه كند .
2- در برابر اين نوع رفتارهاي برخي جناح‌ها كه در مجلس نيز كرسي‌هايي را دارا هستند، عقب‌نشيني كرده و باز بر «ايده وفاق» تاكيد كند، البته احتمالا اين وفاق از جنس «واگذاري» خواهد بود. لذا با نوعي نااميدي از سوي راي‌دهندگان روبه‌رو خواهد شد.البته شايد براي كوتاه‌مدت بتواند در اين مسير حركت كند اما احتمالا باز هم خواسته‌هاي بيشتري پيش روي دولت قرار مي‌گيرد كه فرصت‌هاي حل مشكلات را براي آن محدود‌تر مي‌كند.
1-https://www.hamshahrionline.ir/news/9205121
2-https://www.khabaronline.ir/news/2012226