صلح سرد آنكارا

تركيه در اقدامي كه مي‌تواند ژئوپليتيك منطقه را به‌طور قابل توجهي تغيير دهد، اعلام كرده است كه قصد دارد روند صلح جديدي با حزب كارگران كردستان (PKK) آغاز كند. به ادعاي ناظران اين ابتكار در شرايطي مطرح مي‌شود كه نگراني‌‌هايي وجود دارد مبني بر اينكه رويارويي ادعايي ميان اسراييل و ايران تاثيرات منفي براي تركيه به دنبال داشته باشد. به ادعاي ناظران شرايط كنوني ايران در سوريه مي‌تواند براي آنكارا نگران‌كننده باشد، چراكه اين ادعا مطرح است كه احتمال دارد اسراييل جايگزين تهران در شام و در ادامه با گروه‌هاي كردي عليه منافع تركيه متحد شود. اكنون اما به ادعاي نشريات خارجي طرح صلحي كه توسط دولت باحچلي از حزب حركت ملي تركيه (MHP) و با حمايت رجب طيب اردوغان رييس‌جمهور تركيه هدايت مي‌شود، احتمالا با هدف نظم‌‌دهي به جبهه داخلي تركيه صورت مي‌گيرد. همزمان صلح با حزب كارگران كردستان (PKK) همچنين مي‌تواند براي اصلاحات قانوني مورد نياز براي ادامه دوره چهارم رياست‌جمهوري اردوغان در سال 2028، مقداري صرفه داخلي براي اين كشور داشته باشد. به اين بهانه امواج ميديا طي گزارشي در اين رابطه آورده است در عين حال كه اين اقدام چندين هدف داخلي را همزمان دنبال مي‌كند، اما هرگونه توافق صلح ميان آنكارا و حزب كارگران كردستان، به ناچار روابط درون ‌كردي را نيز تغيير خواهد داد، چراكه ابتكارات صلح تركيه پيش از اين از سوي رهبران كليدي كرد در عراق و سوريه مورد حمايت قرار گرفته كه البته نشان‌دهنده آمادگي براي بازتعريف الگوي كنوني است. اگر روند صلح به خوبي پيش برود، سياستگذاران در اقليم كردستان عراق به دقت پيگيري خواهند كرد كه چگونه اين تغييرات عميق، توافقات حساس و پيچيده ميان احزاب كردي در منطقه و متحدان آنها را بازتعريف مي‌كند.
در ادامه اين گزارش آمده است كه در هسته تغيير غيرمنتظره سياست تركيه به سوي حزب كارگران كردستان، ترس آنكارا از اين است كه اسراييل با تقويت پيوندهاي ادعايي ديپلماتيك خود بتواند وفاداري‌‌هاي كردها را به دست آورد. اگرچه اين نگراني‌ها اغراق‌آميز به نظر مي‌رسد، اما به‌طور كامل نمي‌توان آنها را ناديده گرفت، چراكه تل‌آويو مدت‌هاست روابط نزديكي با گروه‌ها و احزاب مسلح كردي داشته است، به ويژه در دهه‌هاي 1960 و 1970. اگرچه اين ادعا به ندرت به‌طور علني از سوي گروه‌ها در اقليم كردستان عراق بيان مي‌شود، اما برخي رهبران كردي در آنجا نيز به دنبال روابط نزديك‌‌تر با تل‌آويو هستند. به‌ويژه، متحدان سوري حزب كارگران كردستان كه در اواخر دسامبر به‌طور ادعايي از اسراييل در برابر احتمال خروج امريكا از سوريه درخواست كمك كردند. به اين ترتيب، اردوغان احتمالا روند صلح با PKK را به عنوان راهي براي پيشي گرفتن از هرگونه تحرك احتمالي تل‌آويو براي وارد كردن گروه‌هاي كردي به اردوگاه خود مي‌‌بيند.
به باور گروهي از ناظران از نگاهي ديگر پايان دادن به درگيري با PKK و عمليات‌هاي ضد شورشي مرتبط همزمان مي‌تواند ثبات داخلي تركيه و احتمالا موقعيت سياسي اردوغان را تا پيش از انتخابات 2028 تقويت كند. راي كردي‌‌ها به‌طور تاريخي نقش حياتي در سياست اين كشور ايفا كرده است. در ادامه اين گزارش اما آمده است كه با اين حال، حملات PKK به تاسيسات تسليحاتي دولتي در اواخر اكتبر و ضربات تلافي‌‌جويانه تركيه به اين گروه و وابستگان آن در عراق و سوريه، مسائل را پيچيده‌تر كرده است. در عراق نيز رهبري حزب دموكرات كردستان (KDP) مستقر در اربيل حمايت قوي خود را از ابتكار صلح پيشنهادي تركيه اعلام كرده است. مسعود بارزاني، رهبر حزب دموكرات كردستان و به‌طور علني از تلاش‌‌هاي حداقل ظاهري اردوغان براي پايان دادن به دشمني با PKK استقبال كرد‌. تنها چند روز پيش از درخواست باحچلي براي توافق با اوجالان رهبر حزب كارگران كردستان، مسعود بارزاني، رييس اقليم كردستان با اردوغان در آنكارا و همچنين هاكان فيدان، وزير خارجه تركيه و ابراهيم كالين ديدار كرد. به ادعاي امواج ميديا بارزاني در اين ديدار در مورد احتمال توافق اظهاري مثبت داشته و گفت كه اين توافق به نفع كل منطقه خواهد بود. چنين ديپلماسي ممكن است نشان‌دهنده تمايل حزب دموكرات كردستان KDP به ايفاي نقش ميانجي بين آنكارا و حزب كارگران كردستان PKK باشد. حال اما به نظر مي‌رسد كه اگر مذاكرات صلح پيشرفت كرده و به توافق رسمي ميان آنكارا و جناح اوجالان از PKK منجر شود، براي گروه مسلح كردي به‌طور فزاينده‌اي دشوار خواهد بود كه حضور خود را در عراق توجيه كند. اين موضوع احتمالا به عنوان يك كودتا عليه رقباي (KDP) حزب دموكرات كردستان مستقر در سليمانيه در اتحاديه ميهني كردستان (PUK) نيز ديده خواهد شد. اين گروه با اتهامات فزاينده‌اي مبني بر حمايت از PKK و ديگر گروه‌هاي مسلح كردي مواجه است كه بخشي از ائتلافي با تهران براي دستيابي به تعادل بيشتر قدرت بين احزاب كردي و متحدان منطقه‌اي آنها به شمار مي‌‌رود. با وجود اين منافع ظاهرا متضاد، يك توافق صلح ممكن است در نهايت به نفع تمام طرف‌ها تمام شود. اگر PKK در تركيه سلاح‌هاي خود را زمين بگذارد، يكي از دلايل اصلي آنكارا براي حضور نظامي مداوم در شمال عراق تضعيف خواهد شد. به گزارش ديگر نشريات خارجي، اما يك راه‌حل موفقيت‌‌آميز براي پايان درگيري تركيه با PKK مي‌تواند پيامدهاي ژئوپليتيكي گسترده‌تري براي كردهاي عراقي داشته باشد. يكي از اين پيامدها اين است كه فضاي ديپلماتيك بيشتر ممكن است احزاب كردي را ترغيب كند تا دوباره براي خودمختاري بيشتر يا حتي استقلال درخواست كنند. در شمال سوريه، يك روند صلح موفق كه شامل آنكارا، KDP و PKK باشد، مي‌تواند مسيرهاي جديدي براي همكاري بين جناح‌هاي رقيب كردي هموار كند. آنكارا مدت‌هاست كه نگران پيشرفت‌هاي PKK در شمال سوريه از طريق نيروهاي دموكراتيك سوريه (SDF) است. اگر جناح‌‌هاي طرفدار KDP در هر دولت آينده‌اي كه شمال سوريه را مديريت مي‌كند، همراه با عناصر طرفدار PKK حضور داشته باشند، مي‌تواند به كاهش تنش‌ها بين اين گروه‌ها كمك كند. همزمان مظلوم عبدي، فرمانده نيروهاي دموكراتيك سوريه در ماه اكتبر حمايت خود را از روند صلح ابراز كرد مشروط به اينكه وضعيت گروهش در شمال سوريه محافظت شود. با اين حال به نظر مي‌رسد كه چنين تحولاتي به‌طور كامل بدون ريسك نخواهد بود.